Νεφρική λειτουργία και πρόληψη νεφρικών παθήσεων
Ποια είναι η λειτουργία των νεφρών?
Οι νεφροί είναι δύο όργανα που λειτουργούν από κοινού με σκοπό την διατήρηση της ομοιόστασης - ισορροπίας του οργανισμού, ώστε όλα τα κύτταρα του οργανισμού να λειτουργούν απρόσκοπτα σε ένα υγιές και ισορροπημένο περιβάλλον. Προκειμένου να το πετύχουν αυτό οι νεφροί εκτελούν τις εξής επιμέρους λειτουργίες:
- Παραγωγή ούρων
- Ρύθμιση όγκου
- Ρύθμιση ηλεκτρολυτών (καλίου, νατρίου, μαγνησίου, ασβεστίου κ.α)
- Οξεοβασική ισορροπία (οξέα -βάσεις αποτελούν προϊόντα του μεταβολισμού )
- Αποβολή τοξικών ουσιών και φαρμάκων
- Παραγωγή ορμονών, βιταμινών
- Ρύθμιση αρτηριακής πίεσης (ορμόνες ρενίνη αλδοστερόνη)
- Ερυθροποίηση (παραραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων από τον μυελό των οστών, ερυθροποιητίνη)
- Ρύθμιση οστικού μεταβολισμού (βιταμίνη D)
Πώς μπορούμε να προστατέψουμε τους νεφρούς μας?
Από τις λειτουργίες των νεφρών είναι εμφανές πόσο σημαντικό είναι να καταφέρουμε να διασφαλίσουμε την καλή τους υγεία, προκειμένου με τη σειρά τους να εξασφαλίσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την ομαλή λειτουργία των υπόλοιπων οργάνων του σώματος. Η πρόληψη των νεφρικών παθήσεων σε πολλά σημεία συμπίπτει με την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων, και έτσι είναι πολύ σημαντικό:
- Να ρυθμίζουμε την αρτηριακή μας πίεση
- Να ελέγχουμε τη γλυκόζη στο αίμα μας
- Να μειώσουμε τη χοληστερίνη μας εφόσον βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα
- Να διατηρούμε το βάρος μας σε φυσιολογικά επίπεδα ή να χάσουμε βάρος εφόσον είμαστε υπέρβαροι
- Να σταματήσουμε το κάπνισμα
- Να αυξήσουμε τη σωματική μας δραστηριότητα
- Να αντιμετωπίσουμε την αναιμία
- Να αποφεύγουμε τα νεφροτοξικά φάρμακα π.χ αντιφλεγμονώδη
- Να πίνουμε νερό-υγρά όταν και όσο διψάμε
- Να αντιμετωπίσουμε τις πέτρες στα νεφρά και να λάβουμε μέτρα για την αποφυγή της επανεμφάνισης τους
- Να αντιμετωπίσουμε τυχόν ουρολογικά προβλήματα π.χ υπερτροφία προστάτη
Υπάρχουν παθήσεις που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των νεφρών?
Υπάρχουν ωστόσο αρκετές παθήσεις που επιδρούν αρνητικά στη λειτουργία των νεφρών, οπότε στις περιπτώσεις αυτές η προστασία των νεφρών επιβάλλει την σωστή αντιμετώπιση των εν λόγω παθήσεων. Τέτοιες παθήσεις - καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν νεφρική δυσλειτουργία αν διαλάθουν της προσοχής ή δεν αντιμετωπισθούν σωστά είναι :
- Ο Σακχαρώδης Διαβήτης
- Η αρτηριακή υπέρταση
- Η Καρδιακή ανεπάρκεια - καρδιακές παθήσεις
- Διάφορες κληρονομικές παθήσεις των νεφρών π.χ πολυκυστικά νεφρά
- Ουρολογικές παθήσεις
- Ουρολοιμώξεις
- Ρευματολογικά νοσήματα
- Αιματολογικά νοσήματα
- Ορμονικές διαταραχές
- Ογκολογικά νοσήματα
- Λήψη νεφροτοξικών φαρμάκων για οποιαδήποτε πάθηση
- Σπειραματονεφρίτιδες
Είναι λοιπόν επιβεβλημένη η σωστή αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών ώστε να μείνει ανεπηρέαστη η λειτουργία των νεφρών. Επιπλέον θα πρέπει να υπάρχει συνεχής εγρήγορση σ' αυτές τις περιπτώσεις για την έγκαιρη διάγνωση της διαταραχής της νεφρικής λειτουργίας με την διενέργεια των κατάλληλων εργαστηριακών εξετάσεων.
Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσλειτουργίας των νεφρών?
Σε περίπτωση που για κάποιο λόγο τα νεφρά αρχίσουν να δυσλειτουργούν σε πρώιμα στάδια συνήθως δεν προκαλούνται συμπτώματα γι' αυτό είναι σημαντικός ο ασυμπτωματικός έλεγχος της λειτουργίας τους με την διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων-ουρία, κρεατινίνη, ηλεκτρολύτες και γενική εξέταση ούρων. Σε πιο προχωρημένα στάδια νεφρικής δυσλειτουργίας είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρισθούν έγκαιρα τα συμπτώματα, ώστε να προληφθεί αν είναι δυνατόν η εγκατάσταση μόνιμης ή η επιδείνωση της ήδη υπάρχουσας νεφρικής βλάβης.
Μερικά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι:
- Αλλαγές στην ενούρηση (συχνοουρία, νυχτουρία, πολυουρία, ολιγουρία)
- Δυσκολία ή πόνος - καύσος κατά την ούρηση (ενδεικτικά ουρολοίμωξης)
- Αίμα στα ούρα
- Ούρα αφρώδη ή χρώματος καφέ (δίκην coca cola)
- Οίδημα
- Υπερβολική κόπωση και γενικευμένη αδυναμία - αναιμία
- Ζαλάδα και δυσκολία συγκέντρωσης
- Πυρετός - ρίγη
- Δερματικά εξανθήματα και φαγούρα
- Η ουρία διασπάται σε αμμωνία στο σάλιο κι έτσι μένει μια χαρακτηριστική γεύση στο στόμα.
- Πόνος στα πλευρά
- Απορρύθμιση αρτηριακής πίεσης
- Κράμπες
- Οστικά άλγη – οστεοπόρωση - ραχίτιδα
Είναι πολύ σημαντικό όταν κάποιος εντοπίσει ότι υποφέρει από αυτά τα συμπτώματα να απευθυνθεί στον οικογενειακό του γιατρό, ο οποίος υποβάλλοντάς τον σε κατάλληλο εργαστηριακό - απεικονιστικό έλεγχο θα διαγνώσει έγκαιρα τη νεφρική δυσλειτουργία και θα παραπέμψει τον ασθενή στον ειδικό - νεφρολόγο που θα προβεί στις κατάλληλες ενέργειες για την βελτίωση της νεφρικής λειτουργίας .
Από τον Επιστημονικό Διευθυντή Αριστείδη Παρασκευόπουλο
Βιβλιογραφία
1. Kidney research UK The Kidneys – a Basic Guide INFORMATION LEAFLET
2. Lynelle Moon, Katherine Faulks, Simone Littlewood, Naomi McIntosh, Claire Ryan and Anne-Marie Waters: Prevention of cardiovascular disease, diabetes and chronic kidney disease, Australian Institute of Health and Welfare, 2009
3. Chronic kidney disease: importance of early diagnosis, immediate referral and structured interdisciplinary approach to improve outcomes in patients not yet on dialysis, J Bras Nefrol 2011;33(1):74-87
4. Maarten Taal, Glenn Chertow, Philip Marsden, Karl Skorecki, Alan Yu, Barry Brenner: Brenner and Rector's - The Kidney, 9th Edition, 2011
5. Robert W. Schrier, Thomas M. Coffman, Ronald J. Falk, Bruce A. Molitoris and Eric G. Neilson: Schrier's Diseases of the Kidney, 9th Edition, 2012